De dringende hulpkreet van Frankrijk, dat al zijn krachten in de schaal moest werpen om Parijs te verdedigen (zie slag aan de Marne), leidde tot het versnellen van de Russische operaties aan het oostfront.

​

Op 17 augustus 1914 vielen het 1 Leger (Rennenkampf) en het 2 Leger (Samsonov) Oost -Pruisen binnen.

In Polen, dat als uitvalsbasis diende, waren de wegen echter in erbarmelijke staat omdat men ze er doelbewust niet had verbeterd om een eventuele aanval van Duitsland te hinderen. De ironie van het lot wilde dat juist deze slechte wegverbindingen tot de Russische nederlaag zouden leiden.

​

Tegenover de Russen bevond zich het Duitse 8 Leger, dat sedert het ontslag van von Prittwitz (zie slag bij Gumbinnen) onder bevel stond van von Hindenburg. Deze voerde, samen met zijn stafchef Ludendorf het gevechtsplan uit dat nog onder bevel van von Prittwitz was opgesteld. Het zou later een strategische meesterzet blijken om alle krachten gebundeld in te zetten tegen het Russisch 2 Leger en ze in de val te lokken. Tijdens de slag, die op 26 augustus 1914 begon, werd het 2 Leger al vlug volledig omsingeld door de Duitsers.

​

Samsonov, een 54-jarige veteraan uit de Russisch - Japanse oorlog, was met het grootste gedeelte van zijn leger vooruit getrokken zonder aandacht te besteden aan de verbindingen met zijn beide flanken en met het Leger van Rennenkampf. Beide legers trokken aldus zo op in de waan dat ze ongehinderd tot Berlijn zouden komen en beseften te laat dat ze ongezien steeds enger door de vijand werden omsingeld.

​

Op 30 augustus 1914 kon Hindenburg de vernietiging van de drie Russische korpsen, waaruit het 2 Leger bestond, bekendmaken. Hierbij werden 100.000 Russen krijgsgevangen genomen. Enkele dagen later, van 9 tot 14 september 1914, konden de bliksemsnel naar het noorden verplaatste troepen het Russisch 1 Leger van Rennenkampf terugdringen.

​

Samsonov zou deze slag niet overleven; volledig overmand door deze zware nederlaag zou hij zich van het leven beroven.

Tannenberg zou voor de Duitsers een symbool worden. In 1927 werd er het zogenaamde Tannenbergmonument opgericht dat in 1945 door de Polen werd vernietigd. In 1934 werd het stoffelijk overschot van Hindenburg, met grote ceremonie en in aanwezigheid van de nieuwe Rijkskanselier Hitler, op deze plaats bijgezet.

​